Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku
Niech zbliżające się Święta Bożego Narodzenia będą pełne nadziei i niosą ze sobą ciepło rodzinnych spotkań, wyzwań i wspólnego dzielenia się chwilami szczęścia.
Niech zbliżające się Święta Bożego Narodzenia będą pełne nadziei i niosą ze sobą ciepło rodzinnych spotkań, wyzwań i wspólnego dzielenia się chwilami szczęścia.
Obowiązek przestrzegania zasad równościowych
Instytucje oraz beneficjenci realizujący program regionalny Fundusze Europejskie dla Opolskiego 2021-2027 (FEO 2021-2027), zgodnie z postanowieniami Umowy Partnerstwa na lata 2021-2027 [1], zobowiązani są do przestrzegania horyzontalnych zasad równościowych:
Oprócz horyzontalnych zasad równościowych w systemie wdrażania funduszy europejskich obowiązują również horyzontalne warunki podstawowe, które muszą być spełnione przez cały okres realizacji FEO 2021-2027.
Tymi warunkami są:
Instytucje zaangażowane w realizację programu regionalnego FEO 2021-2027 mają obowiązek przestrzegania postanowień Karty praw podstawowych oraz Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych na każdym etapie i w każdym procesie realizacji FEO 2021-2027, czyli podczas przygotowywania, wdrażania, monitorowania, sprawozdawczości, ewaluacji, informacji i promocji oraz kontroli programu.
Beneficjenci zobowiązani są do przestrzegania postanowień tych dokumentów w trakcie realizacji swoich projektów.
Stosowanie zasad równościowych w projektach
We wdrażaniu FEO 2021-2027 niedopuszczalna jest wszelka dyskryminacja ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Ponadto w procesie przygotowania, aktualizacji i wdrażania FEO 2021-2027 pod uwagę musi być brane w szczególności zapewnienie dostępności dla osób z niepełnosprawnościami.
Stosowanie zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oznacza, że wszystkie produkty projektów (w tym usługi), które otrzymają dofinansowanie z funduszy unijnych FEO 2021-2027, muszą być dostępne dla wszystkich ich użytkowników/użytkowniczek.
Dostępność pozwala w szczególności osobom z niepełnosprawnościami i osobom starszym na używanie produktów projektu na równi z innymi osobami.
Przykładami produktów projektów, które powinny być dostępne bez wyjątków (bez dyskryminacji) dla wszystkich ich użytkowniczek i użytkowników, są:
Rozwiązania, które powodują, że produkty projektów (w tym usługi) są dostępne dla wszystkich bez dyskryminacji, zostały opisane w standardach dostępności dla polityki spójności 2021-2027, czyli w załączniku numer 2 do Wytycznych dotyczących realizacji zasad równościowych w ramach funduszy unijnych na lata 2021-2027 [4].
Stosowanie zasady równości szans kobiet i mężczyzn oznacza z jednej strony wdrożenie w danym projekcie działań (rozwiązań), które wpłyną na wyrównanie szans płci będącej w gorszym położeniu. Jednak z drugiej strony chodzi o stworzenie takich mechanizmów, aby w trakcie realizacji projektu na żadnym etapie nie dochodziło do dyskryminacji i wykluczenia ze względu na płeć.
Stosowanie tej zasady ma pozwolić na osiągnięcie stanu, w którym kobietom i mężczyznom przypisuje się taką samą wartość społeczną, równe prawa i obowiązki. Obie płcie powinny mieć równy dostęp do korzystania z zasobów (rozumianych jako środki finansowe, szanse rozwoju), a także możliwości wyboru drogi życiowej bez ograniczeń wynikających ze stereotypów płci. Celem stosowania tej zasady w projektach jest np. uwzględnienie perspektywy płci przy projektowaniu produktów (w tym usług) danego projektu.
Zgodnie z zapisami podrozdziału 5.1, pkt. 1, lit. e) Wytycznych dotyczących realizacji zasad równościowych w ramach funduszy unijnych na lata 2021-2027 [4], każda Instytucja Zarządzająca w okresie wdrażania programu wyznacza Koordynatora zasad równościowych.
Koordynator zasad równościowych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Opolskiego, tj. z ramienia Instytucji Zarządzającej programem regionalnym Fundusze Europejskie dla Opolskiego 2021-2027:
Aneta Nowobilska
tel. 77 54 16 227
Koordynator zasad równościowych w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Opolu, tj. Instytucji Pośredniczącej programu regionalnego Fundusze Europejskiej dla Opolskiego 2021-2027:
Agnieszka Siczewska
tel. 77 44 16 599
Koordynator zasad równościowych w Opolskim Centrum Rozwoju Gospodarki w Opolu, tj. Instytucji Pośredniczącej programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Opolskiego 2021-2027:
Bożena Stafij
tel. 77 40 33 666
Warunek skutecznego stosowania Karty praw podstawowych
Zgodnie z artykułem 9 ust. 1 rozporządzenia ogólnego 2021/1060 [5] obowiązkiem państwa członkowskiego oraz Komisji Europejskiej jest zapewnienie, że w procesie wdrażania funduszy europejskich szanowane będą prawa podstawowe oraz przestrzegana Karta praw podstawowych Unii Europejskiej [2].
Karta praw podstawowych to zbiór fundamentalnych praw człowieka. Zawiera prawa i zasady w odniesieniu do sześciu zagadnień: godności, wolności, równości, solidarności, praw obywatelskich i wymiaru sprawiedliwości. Tekst karty praw podstawowych został opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE C 236/2012, wydanie polskie z 26 października 2012 r.
W zakresie stosowania Karty praw podstawowych przy wdrażaniu funduszy unijnych, Komisja Europejska przyjęła „Wytyczne dotyczące zapewnienia poszanowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej przy wdrażaniu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (2016/C269/01)” [6].
Rekomendowane jest korzystanie z Załącznika nr III do ww. dokumentu, tj. praktycznego narzędzia w postaci tzw. „listy kontrolnej dotyczącej praw podstawowych”, która może być stosowana przez m.in. beneficjentów przygotowujących i realizujących projekty finansowane ze środków unijnych.
Każdy Beneficjent ma obowiązek przestrzegania Karty praw podstawowych w trakcie realizacji projektu.
W procesie wdrażania FEO 2021-2027 stosowane będą mechanizmy, których celem jest zapewnienie zgodności programu (w tym projektów) z tym dokumentem oraz procedura zgłaszania przypadków niezgodności w tym zakresie (tak działań instytucji, jak i beneficjentów).
Koordynator ds. Karty praw podstawowych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Opolskiego, tj. z ramienia Instytucji Zarządzającej programem regionalnym Fundusze Europejskiej dla Opolskiego 2021-2027:
Katarzyna Trumpus
tel. 77 54 16 213
Koordynator ds. Karty praw podstawowych w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Opolu
tj. Instytucji Pośredniczącej programu regionalnego Fundusze Europejskiej dla Opolskiego 2021-2027:
Monika Niedbał
tel. 77 44 16 678
Koordynator ds. Karty praw podstawowych w Opolskim Centrum Rozwoju Gospodarki w Opolu, tj. Instytucji Pośredniczącej programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Opolskiego 2021-2027:
Aleksandra Fuk
tel. 77 40 33 698
Warunek wdrożenia i stosowania Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych
Zgodnie z postanowieniami Umowy Partnerstwa [1] ze stosowaniem zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami wiąże się konieczność spełnienia przez FEO 2021-2027 horyzontalnego warunku podstawowego w zakresie wdrażania postanowień Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych [3].
Oznacza to, że produkty (w tym usługi) w ramach projektów dofinansowanych w ramach FEO 2021-2027 muszą być zgodne z wymogami wynikającymi z tego dokumentu, z poszanowaniem zasad równości, wolności wyboru, prawa do niezależnego życia, dostępności i zakazu wszelkich form segregacji.
Z tego względu w procesie wdrażania FEO 2021-2027 stosowane będą mechanizmy, których celem jest zapewnienie zgodności programu (w tym projektów) z tym dokumentem oraz procedura zgłaszania przypadków niezgodności w tym zakresie (tak działań instytucji, jak i beneficjentów).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Warto podkreślić, że w prawie polskim obowiązek stosowania zasad równościowych wynika z artykułów: 32 i 33 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku [7].
Zgodnie z artykułem 32 Konstytucji wszyscy są równi wobec prawa oraz mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Jednocześnie nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
Ponadto, zgodnie z artykułem 33 Konstytucji, kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.
Podstawy prawne zawarte pod linkiem:
